Veri temelli ekonomi, dijital teknolojilerin ve büyük veri analizlerinin kullanılarak, ekonomik değer yaratmak için verilerin toplanması, işlenmesi ve kullanılmasına dayanan bir ekonomik sistemdir. Bu sistemde, veriler işletmelerin ve kuruluşların yeni ürünler ve hizmetler geliştirmek, pazarlama ve reklam faaliyetlerini yürütmek, müşteri ilişkilerini yönetmek ve operasyonel verimliliğini artırmak için önemli bir araç haline gelmiştir.
Kişisel verilerin korunması hukuku ise, bireylerin kişisel verilerinin hukuka uygun olarak işlenmesini ve korunmasını sağlayan hukuk kuralları bütünüdür. Bu hukuk kuralları, bireylerin kişisel verilerinin gizliliğini, güvenliğini ve mahremiyetini korumayı amaçlar.
Veri temelli ekonomi ve kişisel verilerin korunması hukuku arasındaki ilişki, karşılıklı bağımlılık ve etkileşime dayanmaktadır. Veri temelli ekonominin gelişmesi, kişisel verilerin toplanması ve işlenmesini gerektirmektedir. Bu durum, kişisel verilerin korunması hukukunun önemini daha da artırmaktadır. Kişisel verilerin korunması hukukunun etkin bir şekilde uygulanması, bireylerin kişisel verilerinin korunmasını ve veri temelli ekonominin sürdürülebilirliğini sağlamaya yardımcı olmaktadır.
Veri temelli ekonomi ve kişisel verilerin korunması hukuku arasındaki ilişkiyi şu şekilde özetleyebiliriz:
• Veri temelli ekonomi, kişisel verilerin toplanması ve işlenmesini gerektirmektedir.
• Kişisel verilerin korunması hukuku, bireylerin kişisel verilerinin korunmasını sağlamaya yöneliktir.
• Kişisel verilerin korunması hukukunun etkin bir şekilde uygulanması, veri temelli ekonominin sürdürülebilirliğini sağlamaya yardımcı olmaktadır.
Veri temelli ekonominin gelişmesiyle birlikte, kişisel verilerin korunması hukukunda da bazı değişiklikler yaşanmaktadır. Bu değişiklikler, bireylerin kişisel verilerinin korunmasını daha da güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Örneğin, Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR), kişisel verilerin korunması alanındaki en kapsamlı ve katı düzenlemelerden biridir. GDPR, veri sorumlularının kişisel verilerin korunması konusundaki yükümlülüklerini önemli ölçüde artırmıştır.
Türkiye’de de kişisel verilerin korunması hukuku alanında önemli gelişmeler yaşanmaktadır. 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe giren Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), kişisel verilerin korunması alanındaki en kapsamlı düzenleme olup KVKK, GDPR ile uyumlu bir şekilde hazırlanmış ayrıca 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan KVKK reformu ile kanunun GDPR ile uyumluluğunun artırılması hedeflenmiştir. Bu kanun ile kişisel verilerin korunması konusundaki yükümlülükleri önemli ölçüde artırılmıştır.
Veri temelli ekonomi ve kişisel verilerin korunması hukuku arasındaki ilişki, gelecekte de önemini artırmaya devam edecektir. Bu ilişkiyi doğru bir şekilde yönetebilmek, hem bireylerin kişisel verilerinin korunmasını sağlamak hem de veri temelli ekonominin sürdürülebilirliğini sağlamak için gereklidir.

Miray Kebabcı